Dieta w chorobie wrzodowej - zalecenia i darmowy jadłospis

Choroba wrzodowa jest jedną z najczęściej występujących chorób przewodu pokarmowego i dotyczy żołądka lub dwunastnicy. Najistotniejszym czynnikiem, wpływającym na rozwój choroby jest zakażenie bakterią Helicobacter pylori (H. pylori). Według WHO już 50% ludności świata jest nosicielem tej bakterii. W Polsce, zakażenie może dotyczyć 40-60% dorosłych ludzi. 

Mówi się, że zakażenie H. pylori jest odpowiedzialne za występowanie 92% wrzodów dwunastnicy i 70% wrzodów żołądka.

Podstawą leczenia choroby wrzodowej jest odpowiednia farmakologia i zbilansowana dieta z uważnie dobranymi grupami produktów.

Choroba wrzodowa - co to?

Choroba wrzodowa dotyczy przewodu pokarmowego i charakteryzuje się występowaniem trawiennych wrzodów. Owrzodzenie jest ubytkiem ściany żołądka lub dwunastnicy sięgającym do błony podśluzowej lub do głębszych warstw przewodu pokarmowego. Wrzody prowadzą do stanu zapalnego i martwicy przejętej części przewodu pokarmowego. Najczęściej atakowanym miejscem są opuszki żołądka lub dwunastnicy, rzadziej dolny fragment przełyku i pętla dwunastnicy.

Choroba wrzodowa występuje u 10% populacji. Jest jedną z najczęściej występujących chorób przewodu pokarmowego. Wrzody mogą mieć predyspozycje do rodzinnego występowania, ale za częstszą przyczynę uznaje się zakażenie bakterią gram ujemną Helicobacter pylori.

Choroba wrzodowa - przyczyny

Wśród przyczyn występowania choroby wrzodowej wyróżnia się wiele elementów:

1. Najpoważniejszym jest zakażenie bakterią Helicobacter pylori, które odpowiada za około 80% wszystkich wrzodów (zarówno żołądka jak i dwunastnicy). Bakteria prowadzi do uszkodzeń komórek błony śluzowej, a następnie do zapalenia. Dochodzi do zwiększenia wydzielanego kwasu solnego w żołądku i choroby wrzodowej. Do zakażenia H. pylori dochodzi w większości przypadków drogą pokarmową.

2. Czynniki genetyczne - ryzyko choroby jest większe u osób z grupą krwi 0 i u osób, których układ nie wytwarza antygenów grupowych do płynów ustrojowych.

3. Palenie papierosów - przy jednoczesnym zakażeniu H. pylori i nałogowym paleniu papierosów zwiększa się ryzyko wystąpienia choroby wrzodowej.

4. Niesteroidowe leki przeciwzapalne - zażywane leki (np. naproksen, ibuprofen, aspiryna, diklofenak) mogą przyczyniać się do występowania choroby wrzodowej.

Mówi się o dodatkowych czynnikach, sprzyjających występowaniu choroby wrzodowej. Są nimi:

• przewlekły stres,

• picie nadmiernej ilości alkoholu,

• regularne picie mocno parzonej kawy,

• nagminne używanie ostrych przypraw.

Choroba wrzodowa - diagnoza

Rozpoznanie choroby wrzodowej jest możliwe przez lekarza gastroenterologa. Specjalista opiera się na informacjach z wywiadów lekarski i wyników badań. Badania brane pod uwagę to gastroskopia i histopatologia pobranych wycinków.

Wśród nieinwazyjnych testów wykrywania Helicobacter pylori, wymienia się:

• test oddechowy,

• test wykrywający antygeny Helicobacter pylori w kale,

• test z krwi na obecność przeciwciał przeciwko Helicobacter pylori.

Choroba wrzodowa - objawy

Niewielkie owrzodzenia mogą przebiegać bezobjawowo nie dając żadnych symptomów. Dopiero w przypadku gdy wrzody się powiększają chorym doskwierają regularne bóle brzucha o piekącym charakterze (przypominające uczucie zjedzenia ostrego posiłku). W godzinach porannych odczuwalne jest ssanie w okolicach żołądka. Pozostałymi objawami są nudności, zgaga, odbijanie, dyskomfort w nadbrzuszu i wymioty. 

Nie należy ignorować wyżej wymienionych objawów. Choroba wrzodowa może mieć poważne powikłania. W przypadku zaobserwowania jednego lub więcej objawów należy zgłosić się do lekarza internisty lub lekarza gastroenterologa.

Choroba wrzodowa - leczenie

Podstawą leczenia choroby wrzodowej są leki. Z pomocą antybiotyków i środków zmniejszających ilość wydzielanego kwasu żołądkowego można doprowadzić do usunięcia zakażenia (eradykacji). Innymi preparatami stosowanymi w chorobie wrzodowej żołądka lub dwunastnicy są środki bez recepty, która zawierają magnez, wapno i związki glinu czyli tzw. środki zobojętniające sok żołądkowy.

Leki skutecznie radzą sobie z wrzodami żołądka lub dwunastnicy, ale w połączeniu z odpowiednią dietą stanowią kompleksową terapię. Dowiedz się jak powinna wyglądać dieta we wrzodach żołądka lub dwunastnicy z następnej części artykułu.

Choroba wrzodowa - dieta

Celem wprowadzenia odpowiedniej diety u chorych z wrzodami żołądka lub dwunastnicy jest zagwarantowanie aby pokarm nie zalegał długo w żołądku i aby był łatwo przyswajalny. Spożywane posiłki mają ograniczać nadmierne wydzielanie soku żołądkowego i łagodzić stany zapalne błony śluzowej.

Choroba wrzodowa - zalecenia dietetyczne

1. Rezygnacja ze smażenia, grillowania, wędzenia i pieczenia bez przykrycia - wprowadzenie gotowania w wodzie, gotowania na parze i pieczenia pod przykryciem
   Zamiast smażyć mięso, to upiecz w naczyniu żarodopornym przykrytym folią do pieczenia

2. Unikanie produktów wędzonych, grillowanych, zapiekanych i odsmażanych - korzystanie z produktów gotowanych
   Zamiast kupować makrelę wędzoną, to kup szynkę gotowaną

3. Rezygnacja z jedzenia posiłków zimnych i gorących - spożywanie posiłków o temperaturze pokojowej
   Zamiast jeść obiad bezpośrednio po przygotowaniu, to odczekaj 5-10 min aż troszkę ostygnie
   

4. Wprowadzenie regularnych posiłków w ciągu dnia spożywanych w spokoju i powoli 
   Zamiast czekać na uczucie dużego głodu, to jedz posiłki co 3-4h
   Zamiast jeść 2-3x dziennie, przejdź na system jedzenia 4-5x w ciągu dnia

5. Zadbanie o kaloryczność diety i zawartość makro oraz mikroelementów w celu utrzymania optymalnej masy ciała i odżywienia organizmu
   Zamiast jeść wszystko na oko, to poznaj swoje zapotrzebowanie kaloryczne i dopasuj do niego wielkość porcji posiłków

6. Zwracanie uwagi na ilość spożywanego tłuszczu, który nie będzie przekraczał 25-30% całkowitego zapotrzebowanie energetycznego
   Zamiast korzystać z tłustego nabiału i tłustego mięso, to wybieraj produkty chude i odtłuszczone
   

7. Częstsze spożywanie produktów zmniejszających wydzielanie soku żołądkowego
   Częściej jedz chudy nabiał, jaja, chude mięso, masło, oleje roślinne, oliwa z oliwek

8. Unikanie produktów wysokotłuszczowych
   Nie jedz tłustego mięsa (wieprzowina, niektóre części wołowiny), tłustego nabiału, smalcu, oleju kokosowego i palmowego

9. Częstsze spożywanie produktów zawierających niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT)
   Częściej jedz oleje roślinne i tłuste ryby
   Szczególnie istotny jest kwas linolowy obecny w oleju rzepakowym

10. Ograniczenie spożycia błonnika pokarmowego
    Unikaj kaszy gruboziarnistej, pieczywa pełnoziarnistego i makaronu ciemnego. Zamiast tego jedz drobne kasze, białe pieczywo, jasny makaron i ziemniaki.
    Najlepszym źródłem błonnika pokarmowego dla chorych z wrzodami żołądka lub dwunastnicy są rośliny strączkowe i orzechy jednak w czasie zaostrzenia należy zrezygnować także z tych produktów.

11. Unikanie surowych warzyw i owoców 
    Zamiast jeść warzywa i owoce na surowo, to obieraj je ze skórki i gotuj lub duś podając je np. w postaci musu

12. Ograniczenie kwaśnych owoców i soków
    Zamiast decydować się na pomarańcze, mandarynki, kiwi lub inne kwaśne owoce, to wybierz owoce sezonowe bez kwaskowego smaku

13. Unikanie mocnych przypraw
    Zamiast używać dużych ilości pieprzu, chilli, curry i imbiru, to korzystaj z przypraw ziołowych

14. Spożywanie minimum 1,5 L wody dziennie
    Nie należy pić w trakcie posiłku bo zwiększa to zawartość treści jelitowej
    Należy całkowicie wykluczyć napoje gazowane

15. Rezygnacja z picia kawy i mocnej herbaty

16. Należy zrezygnować ze spożywanie alkoholu i z palenia papierosów

Tabela z produktami zalecanymi i niewskazanymi

Przykładowy jednodniowy jadłospis

Pobierz przykładowy jeden dzień diety, który wspomoże Cię w dążeniu do lepszego stanu zdrowia!