Zaparcia są jednym z najczęstszych objawów żołądkowo jelitowych u ludzi na całym świecie. Jeśli borykasz się z nimi regularnie i chcesz zwiększyć częstotliwość wypróżnień to czytaj dalej.
Spis treści
Zaparcia - kiedy niezwłocznie iść do lekarza?
Zaparcia - kiedy występują - czy są objawem choroby?
Zaparcia - leczenie przewlekłych zaparć
Zaparcia - zalecenia dietetyczne - dieta bogatoresztkowa
Zaparcia - czy cola i kawa pomagają?
Zaparcia - czym są?
Zaparcia obejmują pod sobą wiele objawów i mają kilka definicji. Najczęściej kojarzą się ze zbyt małą częstością wypróżnień, które wydają się być niepełne, twardością i wysiłkiem. Ze względu na różne kryteria rozpoznawania zaparć mówi się o tym, że występują u 24-29% ludzi na całym świecie.
Zaparcia - rodzaje
Zaparcia dzielimy na różne rodzaje w zależności od podłoża problemu.
- Zaparcia idiopatyczne są odrębną jednostką chorobową i najczęstszą przyczyną przewlekłych zaparć.
- Zaparcia czynnościowe, na które składają się:
- nieprawidłowa dieta
- zbyt mała dzienna podaż płynów
- siedzący tryb życia i brak aktywności fizycznej
- stres
Sporadyczne lub krótkotrwałe zaparcia najczęściej nie mówią o występowaniu osobnej jednostki chorobowej, ale są objawem niepożądanym, wskazującym np. na stan zapalny.
Polecane artykuły:
Jak pozbyć się wzdęć brzucha? - zaparcia idą w parze ze wzdęciami brzucha. Dowiedz się jak sobie z nimi poradzić.
Dieta na zdrowe włosy, skórę i paznokcie - poznaj inne powody, dla których warto mieć zdrową dietę.
Zaparcia - kiedy niezwłocznie iść do lekarza?
Jeśli zaparcia występują wraz z okolicznościami takimi jak:
- szybka utrata masy ciała
- osłabienie, gorączka
- krwawienie podczas wypróżniania, tłuszczowe stolce
- występowanie raka jelita grubego w rodzinie
należy niezwłocznie zasięgnąć opinii specjalisty!
Zaparcia - kiedy występują - czy są objawem choroby?
U podłoża zaparć może leżeć wiele czynników. Najczęściej są nimi:
- leki – np. opioidowe leki przeciwbólowe i niektóre leki psychiatryczne
- choroby jelita grubego - np. uchyłkowatość, nowotwory złośliwe i łagodne, zmiany niedokrwienne i zapalne
- przewlekła choroba jelit - Zespół Jelita Drażliwego z przewagą zaparć
- stany po zabiegach chirurgicznych w obrębie jamy brzusznej - np. po cesarce, po kolonoskopii
- choroby odbytu i odbytnicy - np. guzki krwawnicze, szczelina odbytu
- choroby neurologiczne - np. choroba Parkinsona, stany po urazach lub niedokrwieniach mózgu
- powikłania chorób metabolicznych - np. cukrzycy
- zaburzenia endokrynologiczne - np. niedoczynność tarczycy
Zaparcia - leczenie przewlekłych zaparć
Leczenie przewlekłych zaparć należy rozpocząć od sprawdzenia czy w odbytnicy nie zalegają masy kałowe. Jeśli tak jest, to konieczne jest ich usunięcie za pomocą wlewek doodbytniczych lub stosując doustny glikol polietylenowy jako środek przeczyszczający. Jeśli na badaniu fizykalnym nie stwierdza się występowania mas kałowych lub ich usunięcie zostało przeprowadzone pomyślnie to najważniejszym krokiem w leczeniu zaparć jest modyfikacja diety i wprowadzenie regularnej aktywności fizycznej.
Zaparcia - dieta
Sposób żywienia ma duży wpływ na występowanie problemów z wypróżnianiem, szczególnie gdy zaparcia pojawiają się przewlekle. Istnieje korelacja między masą stolca, częstością wypróżnień i prędkości pasażu jelitowego z ilością błonnika pokarmowego w diecie. W leczeniu zaparć zaleca się zatem dietę bogatoresztkową/wysokobłonnikową. Dietoterapia powinna trwać minimum 4 tygodnie. Jeśli wprowadza się także aktywność fizyczną, to efekty mogą być widoczne już po 2 tygodniach. Gdy zmiana nawyków żywieniowych i stylu życia nie przynosi pożądanych efektów, to warto włączyć do procesu leczenia leki przeczyszczające, które dostępne są bez recepty. Należy jednak konsultować ich stosowanie ze specjalistą, aby unikać odwonienia oraz niedoborów witamin i minerałów.
Zaparcia - zalecenia dietetyczne - dieta bogatoresztkowa
Należy rozróżnić przyczyny występowania zaparć. Jeśli borykasz się z osobną jednostką chorobową to koniecznie zastosuj się do zaleceń dietetycznych przeznaczonych dla konkretnej choroby. Jeśli natomiast zaparcia występują u Ciebie z przyczyny prowadzonego stylu życia to zapoznaj się z poniższymi zasadami:
- Zwiększ podaż błonnika pokarmowego w swojej diecie (>30g dziennie)
Dobrym sposobem jest dodawanie do posiłków posypki z nasion, pestek, ziaren (np. pestki dyni, nasiona słonecznika, mielone siemię lniane, nasiona konopii).
Oprócz tego należy korzystać z produktów pełnoziarnistych np. chleba żytniego razowego i wprowadzić do diety więcej surowych warzyw i owoców zachowując pestki i skórkę (w miarę możliwości). - Zwiększ częstotliwość spożywania posiłków - 4-5 posiłków dziennie z racjonalnymi odstępami czasowymi pomiędzy nimi
- Wprowadź do diety posiłki płynne, które zwiększą dzienną podaż płynów
Na drugie śniadanie zamiast kanapek, przygotuj sobie szejka np. z kefiru, ulubionych owoców, z dodatkiem orzechów i nasion. - Dbaj o podaż tłuszczu w diecie - 30% dziennego zapotrzebowania na energię powinno pochodzić z tłuszczu
Nie bój się dodawać oleju/oliwy do smażenia jeśli stan Twojego zdrowia pozwala na “mocniejsze” obróbki termiczne takiej jak smażenie i pieczenie. - Unikaj produktów, które wzmagają zaparcia. Są nimi:
- biały ryż, jasne pieczywo, mąka ziemniaczana,
- banany, marchew,
- mocna herbata,
- słodycze, zwłaszcza czekolada i wszelkie wyroby kakaowe,
- majonez, śmietana,
- napoje gazowane,
- fast foody.
- Zwiększ podaż płynów do 2,5/3 litrów każdego dnia
Zaparcia - suplementacja
O ile jednoznaczny jest pozytywny wpływ diety z podwyższoną zawartością błonnika pokarmowego na zwalczanie zaparć, o tyle suplementacja błonnikiem pokarmowym niekoniecznie jest temu równoznaczna. Obecnie na rynku jest wiele produktów o charakterystyce błonnika suplementarnego, które budzą wątpliwość pod względem składu i realnego działania. Przed zakupem suplementów z błonnikiem pokarmowym warto przeprowadzić analizę swoich nawyków żywieniowych i wprowadzić potrzebne zmiany w tym zakresie.
Pozostałe zalecenia związane z przyjmowaną suplementacją są mocno zależne od sposobu żywienia i trybu życia. Jeśli nie jadasz tłustych ryb to wprowadź suplementację kwasami omega-3.
Jeśli nie przebywasz na słońcu to wprowadź suplementację witaminą D3.
Jeśli zdiagnozowano u Ciebie niedobory witamin lub składników odżywczych to wprowadź suplementację skierowaną na uzupełnienie niedoborów.
Polecany dietetyk:
Bhealthy Dietetyk Hubert Wojarski - poznaj dietetyka klinicznego, który pomoże Ci z różnymi problemami zdrowotnymi.
Zaparcia - czy cola i kawa pomagają?
Cola jest napojem gazowanym zawierającym cukier lub substancje słodzące bezkaloryczne. Ten fakt skłania do negatywnego myślenia na temat korelacji: picie coli - zwalczanie zaparć.
Są jednak pozostałe czynniki, które przemawiają za potencjalnym pozytywnym wpływem wypicia szklanki coli na częstość wypróżniania. Cola zawiera wodorowęglan sodu, który ma działanie rozrzedzające i rozluźniające. Wysoka kwasowość napoju może wpływać na przyspieszony proces trawienia włókien roślinnych przez co wizytacje w toalecie mogą być częstsze.
Kawa to napój zawierający kofeinę (tak mówimy tylko o kawie z kofeiną), która przyspiesza perystaltykę jelit i może zapobiegać oraz wspomagać leczenie zaparć. Należy jednak zwrócić szczególną uwagę na jej zdolności odwadniania organizmu przy spożyciu nadmiernej ilości.
Ogranicz się do 1-2 filiżanek kawy dziennie i ciesz się jej pozytywnym wpływem na zaparcia.
Uwaga skierowana do osób borykających się z chorobami współistniejącymi. Sprawdź czy przy Twoim stanie zdrowia kofeina jest zalecana!
Literatura
- Platta, Anna. "Rola diety bogatoresztkowej w profilaktyce i leczeniu zaparć, otyłości, cukrzycy i chorób układu sercowo-naczyniowego." Zeszyty Naukowe Akademii Morskiej w Gdyni 86 (2014): 154-166.
- Lach, J., et al. "Ocena sposobu żywienia osób cierpiących na nawykowe zaparcia stolca." Żywienie Człowieka i Metabolizm. Suplement 1.32 (2005).
- Dembiński, Łukasz, Aleksandra Banaszkiewicz, and Andrzej Radzikowski. "Dieta bogatoresztkowa–definicja, korzyści i normy w pediatrii." Pediatria Współczesna. Gastroenterologia, Hepatologia i Żywienie Dziecka 2 (2010): 139-145.
- Dzierżanowski, Tomasz, and Grażyna Rydzewska. "Zaparcie stolca–trudny problem leczniczy."
- Platta, Anna. "Rola diety bogatoresztkowej w profilaktyce i leczeniu zaparć, otyłości, cukrzycy i chorób układu sercowo-naczyniowego." Zeszyty Naukowe Akademii Morskiej w Gdyni 86 (2014): 154-166.